9 wskazówek dotyczących pisania pytań ankietowych wysokiej jakości

Wysokiej jakości pytania ankietowe są podstawą sukcesu Twojej ankiety. Jeśli Twoim celem jest poznanie opinii Twoich klientów, to taktyka, aby to osiągnąć będzie polegała na tworzeniu i dystrybucji Twojej ankiety. 

Celem ankiety jest nakłonienie ludzi do udzielenia odpowiedzi i dostarczenia Ci użytecznych danych, na podstawie których będziesz mógł podjąć odpowiednie działania. Dlatego zanim wpiszesz pierwsze pytanie do ankiety, upewnij się, że masz jasno określone cele, które określają, co chcesz osiągnąć wysyłając ankietę i jak wykorzystasz jej wyniki do podejmowania decyzji. Pamiętaj, że planując badanie trzeba dobrze przemyśleć każdy krok. Warto, więc zapoznać się ze wskazówkami dotyczącymi przygotowania wysokiej jakości kwestionariusza ankiety.

Zacznij ankietę od ciekawych, łatwych do odpowiedzi pytań, które od razu przyciągną uwagę respondentów. Mogą to być pytania związane z tematem ankiety i najlepiej je sformułować tak, aby były zadawane w trzeciej osobie. Trudniejsze pytania umieść w dalszej części ankiety. Zwróć jednak uwagę na to, aby pytania w badaniu zostały zadane w logicznej kolejności.

Pytania ankietowe powinny być krótkie, a także jasne i proste. Jeśli potrzebujesz pomocy w rozpoczęciu badania, możesz wybrać gotowy szablon ankiety, który możesz dostosować do swoich potrzeb. Pamiętaj, aby unikać w badaniu wyszukanej terminologii oraz terytorialnego żargonu, aby każdy respondent był w stanie zrozumieć zadane mu pytania. Jeśli nie możesz pominąć danej frazy nie zapomnij o wyjaśnieniu tego terminu osobie wypełniającej badanie, aby prawidłowo zaznaczyła odpowiedź. W ten sposób uzyskasz rzetelne dane, ponieważ każdy respondent będzie rozumiał treść zadawanych przez ankieterów pytań. Pamiętajmy, że nie w każdej formie ankiety respondent ma bezpośredni kontakt z osobą przeprowadzającą badanie, a nawet, gdy go ma to nie zawsze posiada odwagę, aby dowiedzieć się co dane sformułowanie oznacza.

Rodzaje pytań ankietowych różnią się w zależności od rodzaju i ilości poszukiwanych informacji. Można wybierać pomiędzy pytaniami otwartymi i zamkniętymi. Pytania zamknięte mogą się znacząco różnić i być zadawane w wielu formach w zależności od wyboru ankiety, jak pytania jednokrotnego i wielokrotnego wyboru, pytania ze skalą, czy też z sumą punktów do przydzielenia. Istnieje także wiele więcej form pytań, które mogą być zadawane w ankietach, lecz ich zadanie będzie możliwe nie we wszystkich formach – w ankietach bezpośrednich, telefonicznych, czy internetowych można zastosować inne rodzaje pytań.

Dobrej jakości pytania ankietowe powinny dążyć do uzyskania informacji, których potrzebujesz. Ostatecznym celem zestawów pytań ankietowych, które są zgrupowane razem, powinno być zmotywowanie respondentów do udzielenia odpowiedzi zgodnie z ich najlepszą wiedzą. Aby to osiągnąć, pytania powinny być ułożone w metodycznej, zdroworozsądkowej kolejności. Taka kolejność pytań sprawi, że respondent nie będzie miał wątpliwości, co do zadawanych pytań i pomoże w utrzymaniu koncentracji i zaangażowania przez cały czas trwania ankiety.

Obiektywność ankiety ma pierwszorzędne znaczenie. Dobrej jakości pytania ankietowe nie ograniczają bezstronności ankiety, a nawet niezamierzone użycie pytań, które w jakiś sposób prowadzą do stronniczości badania, powinno być sprawdzone przed rozpoczęciem ankiety. Należy unikać pytań naprowadzających, pytań obciążających, żargonu, który utrudnia zrozumienie pytań lub pytań z wbudowanymi założeniami. W takich  przypadkach osoby udzielające odpowiedzi w badaniach mogą kierować się wskazówkami udzielonymi przez twórców badania, co sprawi, że odpowiedzi nie będą rzetelne. Może to także przyczynić się do wyciągnięcia złych wniosków w przyszłości.

Podwójne pytania, które poruszają więcej, niż jedną kwestię, ale pozwalają tylko na jedną odpowiedź, są kolejnym typem pytań, które nie powinny znaleźć się w ankiecie. Ten typ pytania jest szczególnie mylący, ponieważ odpowiedzi na każdą z dwóch części mają oddzielne znaczenie, które może być mierzone oddzielnie. Zastosowanie takich pytań sprawi, że respondenci nie będą wiedzieli, jak na nie odpowiedzieć, co może skutkować opuszczeniem wypełnianej ankiety. Innym typem pytań, których należy unikać są pytania negatywne, które również mogą wprowadzać respondentów w błąd, ponieważ odpowiedź "nie" tworzy podwójne negatywne znaczenie.

Upewnij się, że zawsze używasz języka, który respondenci rozumieją i z którym czują się komfortowo. Czasami dobrze jest złamać zasady gramatyki i użyć bardziej codziennych opcji, takich jak "kto" zamiast "kogo". Przejrzysty język ułatwia respondentom wypełnienie kwestionariusza badania. Co więcej, pamiętaj, aby nie pisać zdań zbyt rozbudowanych, gdyż mogą być niezrozumiałe dla osób wypełniających ankiety.

Pytania wielokrotnego wyboru nie powinny mieć zbyt wielu możliwości wyboru odpowiedzi. Długie listy opcji często utrudniają respondentom ich ocenę i dokonanie wyboru. Nie ma sztywnej reguły ile opcji jest najlepszych, kluczem jest bycie jak najbardziej konsekwentnym. Nie umieszczaj odpowiedzi, które nie mają znaczenie lub w ogóle nie są związane z zadanym pytaniem w badaniu.

Kiedy zachęcamy respondentów do przypomnienia sobie wydarzeń w ramach odpowiedzi na pytania ankiety, nie powinniśmy pytać ich o wydarzenia, które sięgają zbyt daleko w przeszłość, ponieważ z czasem ich dokładność będzie spadać. Może to zirytować respondentów, gdyż nie będą wiedzieli co na nie odpowiedzieć i zaznaczą odpowiedzi, które będą najbardziej prawdopodobne, a niekoniecznie prawdziwe. Więc zastanów się, czy takie informacje są dla Ciebie przydatne.

Tworzenie kwestionariusza nie jest szybkim zadaniem, gdyż przygotowanie go wymaga sporo czasu. Przedstawione wskazówki są kluczowe do stworzenia poprawnego kwestionariusza ankiety. Przestrzeganie wyżej wymienionych zasad oraz unikanie subiektywizmu i elementów wprowadzających w błąd w pytaniach są podstawą do uzyskania dokładnych i wiarygodnych odpowiedzi. Jeśli jednak mimo wszystko masz obawy, jak stworzyć badanie warto skorzystać z usług firm zajmujących się przeprowadzaniem ankiet. Z pewnością takim przedsiębiorstwem jest Centrum Badawczo-Rozwojowe Biostat®, którego eksperci szybko i precyzyjnie stworzą Twój kwestionariusz, a nawet przeprowadzą za Ciebie badanie.